Czy można zmusić ojca do płacenia alimentów, odmawiając mu kontaktu z dzieckiem? Sąd nie ma wątpliwości

Prawo rodzinne: alimenty i kontakty z dzieckiem to dwie różne sprawy

Na rodzicach w pierwszej kolejności spoczywa obowiązek zapewnienia dziecku środków utrzymania. Dotyczy to przede wszystkim wyżywienia, mieszkania, leczenia i edukacji. Zdarzają się jednak sytuacje, gdy jeden z rodziców nie wywiązuje się z tego obowiązku. Z danych Rejestru Dłużników BIG InfoMonitor wynika, że w Polsce żyje niemal 300 tys. dłużników alimentacyjnych.

Co grozi rodzicowi, który utrudnia kontakty z dzieckiem?

Rodzic, który nie otrzymuje wsparcia finansowego, ma ograniczone prawnie możliwości działania. W takiej sytuacji niektórzy zastanawiają się, czy można „zmotywować” ojca lub matkę do płacenia, odmawiając im kontaktów z dzieckiem. Okazuje się, że prawo jest tu jednoznaczne.

– Rodzicowi, który nie realizuje ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego, nie można zabronić spotkań z dzieckiem z tego powodu. Orzecznictwo jest w tym przypadku zgodne. Prawo do kontaktów i obowiązek alimentacyjny są niezależne od siebie. W praktyce oznacza to, że nie można zakazać rodzicowi, który nie płaci świadczenia, kontaktów z dzieckiem i widywania się z nim – mówi Patrycja Kułakowska-Wieleba, radczyni prawna prowadząca własną kancelarię.

Jak dodaje, utrudnianie kontaktów z małoletnim przez rodzica, przy którym wspólne dziecko pozostaje, może natomiast skutkować nałożeniem przez sąd grzywny na wniosek drugiego rodzica, a nawet zmianą w zakresie władzy rodzicielskiej. Sąd rodzinny może przykładowo poddać wykonywanie władzy rodzicielskiej nadzorowi kuratora sądowego lub skierować rodziców do placówki albo do specjalisty zajmujących się terapią rodzinną.

Jak wyegzekwować alimenty od drugiego rodzica?

Co zatem może zrobić rodzic, gdy matka lub ojciec wspólnego dziecka nie wywiązuje się z obowiązków alimentacyjnych? W pierwszej kolejności rodzic powinien złożyć do komornika wniosek o przymusową egzekucję świadczeń. Jest to możliwe wtedy, gdy został wcześniej wydany wyrok dotyczący tego obowiązku alimentacyjnego lub została w tym zakresie zawarta ugoda. Jak twierdzi Patrycja Kułakowska-Wieleba, jeżeli taki wyrok nie został jeszcze wydany, należy tę kwestię prawnie uregulować. Oznacza to, że rodzic powinien wystąpić z powództwem do właściwego sądu rodzinnego o zasądzenie alimentów na dziecko.

Kiedy egzekucja alimentów może być bezskuteczna?

W pewnych sytuacjach jednak egzekucja może okazać się bezskuteczna. Po pierwsze – gdy w okresie ostatnich dwóch miesięcy nie wyegzekwowano pełnej należności z tytułu zaległych i bieżących zobowiązań alimentacyjnych. Po drugie – nie jest możliwe wszczęcie lub prowadzenie egzekucji alimentów przeciwko dłużnikowi alimentacyjnemu przebywającemu poza granicami Polski. W takiej sytuacji – jak radzi radczyni prawna – można wystąpić o wypłatę świadczenia z funduszu alimentacyjnego. Wynosi ono maksymalnie 1000 zł.

Fundusz alimentacyjny — kto może z niego skorzystać?

Nie każdy rodzic otrzyma jednak wsparcie. Muszą zostać spełnione kryteria wskazane w ustawie o pomocy osobom uprawnionym do alimentów. Najważniejszym wymogiem jest niski dochód na osobę w rodzinie - nie może on przekraczać 1209 zł. Poza tym osoba uprawniona do alimentów od rodzica musi posiadać tytuł wykonawczy pochodzący lub zatwierdzony przez sąd, jeżeli egzekucja okazała się bezskuteczna.

Dłużnicy alimentacyjni - jaka kara

Wyjątkowo oporni dłużnicy alimentacyjni mogą ponieść odpowiedzialność karną. Kiedy do tego dojdzie?

– Jeżeli rodzic uchyla się od wykonania obowiązku alimentacyjnego, który został określony w wyroku albo w ugodzie, a zaległość z tego tytułu wynosi co najmniej równowartość trzech świadczeń okresowych, można złożyć zawiadomienie o możliwości popełnienia przez tego rodzica przestępstwa określonego w art. 209 kodeksu karnego. Dodatkowo, zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, brak wywiązywania się z obowiązku alimentacyjnego, który związany jest z rażącym zaniedbaniem obowiązków względem dziecka, stanowi podstawę do ograniczenia lub pozbawienia władzy rodzicielskiej. Ograniczenie lub pozbawienie tej władzy w żaden sposób nie wpływa jednak na obowiązek alimentacyjny – mówi radczyni prawna.

Dobro dziecka zawsze jest najważniejsze

Prawo rodzinne oddziela obowiązek alimentacyjny od prawa do kontaktów z dzieckiem. Żaden rodzic nie może być pozbawiony możliwości utrzymywania więzi z dzieckiem z powodu zaległości w płaceniu świadczeń. Rodzice jednak powinni pamiętać, że to dobro dziecka jest najważniejsze – to ono najbardziej odczuwa skutki konfliktu między rodzicami.

Dalszy ciąg materiału pod wideo