Co na zaparcia? Oto najlepsze sposoby na łagodzenie zaparć

• Dobrze dbasz o zdrowie? Odpowiesz na te pytania i poznaj swój Indeks Zdrowia!
• Więcej aktualnych wiadomości znajdziesz na stronie głównej Onetu

Czym są zaparcia?

Głównym zadaniem naszego jelita grubego jest wchłanianie wody z resztek pokarmu podczas ich przechodzenia przez układ trawienny, w efekcie tworząc stolec. Ostatecznie zostaje on usunięty z organizmu przez mięśnie jelita grubego. Jeśli jednak stolec pozostaje w jelicie grubym zbyt długo, może stać się twardy i trudny do wydalenia. Wtedy też mamy do czynienia ze stanem określanym mianem zaparcia.

Eksperci definiują zaparcia jako stan, w którym wypróżnienia występują rzadziej niż zwykle – zazwyczaj mniej niż trzy razy w tygodniu – i są trudne, bolesne lub niepełne. Warto jednak wiedzieć, że częstotliwość wypróżnień znacznie różni się u poszczególnych osób. Niektórzy ludzie wypróżniają się kilka razy dziennie, podczas gdy inni robią to tylko raz lub dwa razy w tygodniu. Niezależnie jednak od tego, jaki jest nasz wzorzec wypróżnień, jest on dla nas wyjątkowy i normalny, o ile nie odbiega od niego za bardzo.

Eksperci dodają, że osoby borykające się z zaparciami mogą również męczyć się w czasie wypróżniania lub mieć wrażenie, że nie wypróżnili się całkowicie. Mogą również odczuwać, że w ich odbytach coś się znajduję (blokada). Należy dodać, że zaparcia to dosyć powszechny problem, który może być też przewlekły, jeśli objawy te utrzymują się przez 12 tygodni lub dłużej.

Najczęstsze przyczyny zaparć

Jak już wspomniano, częściowo strawione jedzenie, które przechodzi z jelita cienkiego do jelita grubego, staje się kałem (stolcem). Jelito grube wchłania wodę z tych odpadów, co sprawia, że ​​stają się bardziej zwarte. W przypadku zaparcia jedzenie może przemieszczać się zbyt wolno przez przewód pokarmowy, co daje jelitom zbyt dużo czasu na wchłonięcie wody, przez co stolec staje się suchy, twardy i trudny do wypchnięcia.

Zwykle zaparcia pojawiają się, kiedy prowadzimy złą dietę – błonnik pokarmowy i odpowiednia ilość wody są niezbędne, aby pomóc utrzymać stolec miękkim. Taka dieta to dieta uboga w produkty pochodzenia roślinnego, które są bogate w błonnik. To włókno pokarmowe występuje w postaci rozpuszczalnej i nierozpuszczalnej. Błonnik rozpuszczalny może rozpuszczać się w wodzie i tworzyć miękki, żelowy materiał podczas przechodzenia przez układ trawienny.

Z kolei błonnik nierozpuszczalny zachowuje większość swojej struktury podczas przechodzenia przez układ trawienny. Obie formy błonnika łączą się ze stolcem, zwiększając jego wagę i rozmiar, a także zmiękczając go, co ułatwia proces przechodzenia przez odbytnicę.

Czasem stres, czy zmiany w rutynie dnia codziennego, mogą również prowadzić do zaparć. Przyjmuje się także, że następujące podstawowe problemy zdrowotne mogą powodować zaparcia:

• niektóre stany, takie jak udar, choroba Parkinsona i cukrzyca;
• problemy z okrężnicą lub odbytnicą, w tym niedrożność jelit, zespół jelita drażliwego lub uchyłkowatość;
• problemy hormonalne, w tym niedoczynność tarczycy.

Oprócz tego do zaparć może dojść z powodu stosowania leków (w tym niektórych leków zobojętniających kwasy żołądkowe, leków przeciwbólowych i leków moczopędnych), ciąży, odwodnienia, zbyt małej aktywności fizycznej i starości.

Co na zaparcia: woda

Eksperci są zgodni, że na zaparcia bardzo pomocne jest picie wystarczającej ilości wody i pozostawanie nawodnionym. Warto jednak dodać, że nie bez znaczenia jest to jaką wodę się pije. Badania z 2009 r. opublikowane w naukowym czasopiśmie "Nutrition, Metabolism & Cardiovascular Diseases" wykazały bowiem, że woda gazowana jest skuteczniejsza niż woda z kranu w łagodzeniu zaparć. Dotyczy to osób z niestrawnością, czy też dyspepsją oraz osób z przewlekłym idiopatycznym zaparciem.

Należy jednak dodać, że badania z 2013 r. opublikowane na łamach "Advances in Nutrition" wykazały, że picie napojów gazowanych, takich jak słodkie napoje gazowane, nie jest dobrym pomysłem, ponieważ napoje te mogą mieć szkodliwy wpływ na zdrowie i mogą nasilać zaparcia. Niektórzy ludzie z zespołem jelita drażliwego (IBS) uważają, że napoje gazowane nasilają objawy, dlatego osoby te powinny unikać wody gazowanej i innych napojów gazowanych.

Nie wiesz ile wody powinieneś pić, żeby zapewnić sobie zdrowie i uniknąć zaparć? Tu znajdziesz odpowiedź: Dokładnie tyle wody należy pić w ciągu dnia. Wcale nie dwa litry

Co na zaparcia: kawa

Jeśli nie woda, to u niektórych osób na zaparcia może sprawdzić się… kawa. Wynika to z faktu, że ten kofeinowy napój pobudza mięśnie układu trawiennego. Potwierdzają to wyniki badań z 1998 r. opublikowanych na łamach "European Journal of Gastroenterology & Hepatology" z których wynika, że kawa z kofeiną może pobudzać jelita w taki sam sposób, jak posiłek. Efekt ten był o 60 proc. silniejszy niż picie wody i o 23 proc. silniejszy niż picie kawy bezkofeinowej.

Co więcej, badanie z 2010 r. opublikowane w "Journal of Agricultural and Food Chemistry" wykazało, że kawa może również zawierać niewielkie ilości rozpuszczalnego błonnika, który pomaga zapobiegać zaparciom, poprawiając równowagę bakterii jelitowych. Jednak należy dodać, że badanie z 2017 r. opublikowane na łamach "Journal for Nurse Practitioners" wykazało, że właściwości kofeiny pobudzające pracę jelit mogą być silniejsze u osób z zespołem jelita drażliwego i może również nasilać objawy trawienne. Dlatego osoby z zespołem jelita drażliwego mogą spróbować wyeliminować kofeinę ze swojej diety, aby sprawdzić, czy to pomoże im na zaparcia.

Kawy powinny unikać też osoby przyjmujące niektóre leki. Sprawdź, czy to dotyczy też ciebie: Nie pij kawy, jeśli bierzesz te znane leki. Sabotuje ich działanie

Co na zaparcia: błonnik

Na zaparcia bardzo często eksperci polecają też zwiększenie spożycia błonnika w diecie. Dzieje się tak, ponieważ zwiększenie spożycia błonnika zwiększa objętość i konsystencję wypróżnień, ułatwiając ich przechodzenie. Potwierdzają to badania z 2016 r. opublikowane w naukowym czasopiśmie "Alimentary Pharmacology & Therapeutics", w których stwierdzono, że 77 proc. osób z przewlekłymi zaparciami skorzystało na suplementacji błonnikiem.

Niestety część badań wykazało, że zwiększenie spożycia błonnika może w rzeczywistości pogorszyć problem. Inne, takie jak to opublikowane w 2012 r. na łamach "World Journal of Gastroenterology" wskazuje z kolei, że błonnik pokarmowy poprawia częstotliwość wypróżnień, ale może nie pomóc w przypadku innych objawów zaparć, takich jak konsystencja stolca, ból, wzdęcia i gazy. Dzieje się tak, ponieważ różne rodzaje błonnika pokarmowego mają różny wpływ na trawienie.

Należy więc przypomnieć, że błonnik dzielimy na nierozpuszczalny i rozpuszczalny. Ten pierwszy (obecny w otrębach pszennych, warzywach i pełnych ziarnach) zwiększa objętość stolca i może pomóc mu szybciej i łatwiej przejść przez układ trawienny. Ten drugi (obecny w otrębach owsianych, jęczmieniu, orzechach, nasionach, fasoli, soczewicy i grochu, a także niektórych owocach i warzywach) wchłania wodę i tworzy żelową pastę, która zmiękcza stolec i poprawia jego konsystencję. Ogólnie przyjmuje się, że źródła rozpuszczalnego błonnika, takie jak babka płesznik, są najlepszym wyborem w leczeniu zaparć. Jeśli jednak chodzi o wpływ nierozpuszczalnego błonnika na zaparcia, to badania dały mieszane wyniki.

Według wyników badań z 2013 r. opublikowanych w "American Journal of Gastroenterology" nierozpuszczalny błonnik może pogorszyć problem u niektórych osób z zaburzeniami czynności jelit, takimi jak IBS lub przewlekłe idiopatyczne zaparcia. Z kolei badania z 2015 r. opublikowane w "Nutrition Today" wykazały, że niektóre fermentowalne rozpuszczalne włókna mogą być również nieskuteczne w leczeniu zaparć, ponieważ są fermentowane przez bakterie w jelitach i tracą zdolność zatrzymywania wody.

Co na zaparcia: glukomannan

Na zaparcia eksperci polecają także rodzaj rozpuszczalnego błonnika z korzeni rośliny konjac, czyli glukomannan. Niektóre badania, takie jak te opublikowane w 2018 r. na łamach "Journal of Family Medicine and Primary Care" sugerują, że jest skuteczny w walce z zaparciami. Glukomannan może bowiem działać jako prebiotyk, poprawiając równowagę dobrych bakterii w jelitach, oprócz poprawy wypróżnień.

Jeden przegląd badań z 2017 r. opublikowany na łamach "Asia Pacific Journal of Clinical Nutrition" dotyczący wpływu glukomannanu u dzieci wykazał, że glukomannan umiarkowanie zwiększa wypróżnienia, ale nie zwiększa konsystencji stolca ani nie przynosi ogólnych korzyści w leczeniu. Jednak inne kontrolowane badanie z 2011 r. opublikowane w naukowym czasopiśmie "Clinical Nutrition" nie wykazało żadnych istotnych efektów działania glukomannanu.

Pytanie w jaki sposób przyjmować ten rodzaj rozpuszczalnego błonnika? Można uzyskać glukomannan z suplementów lub jedząc makaron shirataki lub konjac. Jeśli chodzi o suplementy glukomannanu, to ich korzyści różnią się w zależności od marki, dlatego najlepiej porównać produkty przed dokonaniem zakupu.

Co na zaparcia: probiotyki

Zdaniem ekspertów na zaparcia pomocne mogą być również probiotyki, czyli żywe, pożyteczne bakterie (np. Bifidobacteria i Lactobacillus), które naturalnie występują w jelitach. Co więcej, należy zauważyć, że pewne osoby z przewlekłymi zaparciami mają nierównowagę bakterii w jelitach, a spożywanie większej ilości probiotyków może pomóc poprawić tę równowagę i zapobiec zaparciom.

Jedno badanie wymienione w przeglądzie z 2019 r., opublikowanym w naukowym czasopiśmie "Frontiers in Medicine" wykazało, że przyjmowanie probiotyków przez 2 tygodnie może pomóc w leczeniu zaparć, zwiększając częstotliwość wypróżnień i konsystencję stolca. Probiotyki mogą również pomóc w leczeniu zaparć, wytwarzając krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe, które według badań z 2015 r. opublikowanych w "Journal of Neurogastroenterology and Motility" mogą poprawić ruchy jelit, ułatwiając wypróżnianie.

Aby skorzystać z tych pozytywnych właściwości wspomnianych probiotycznych bakterii, można przyjmować suplementy probiotyczne lub jeść więcej produktów bogatych w probiotyki, takich jak jogurt, kiszona kapusta, czy kimchi.

Zobacz też: Prebiotyki, probiotyki — komu są potrzebne i czy należy je przyjmować, w czym się znajdują?

Co na zaparcia: prebiotyki

Na zaparcia warto również wypróbować prebiotyki, czyli niestrawne włókna węglowodanowe, które obejmują oligosacharydy i inulinę. Chociaż błonnik pokarmowy zmniejsza zaparcia, poprawiając konsystencję i objętość stolca, prebiotyki mają swoje działanie poprzez poprawę zdrowia układu trawiennego. Jak wynika z badań takich jak te, opublikowanych w 2013 r. na łamach naukowego czasopisma "Nutrients", błonnik prebiotyczny poprawia zdrowie układu trawiennego, odżywiając korzystne bakterie w jelitach, co wzmacnia działanie probiotyków i ogólnie poprawia równowagę bakterii jelitowych.

Dzięki temu niektóre prebiotyki mogą pomóc zwiększyć częstotliwość wypróżnień, a także sprawić, że stolce będą bardziej miękkie. Produkty prebiotyczne, które warto konsumować na zaparcia, obejmują cykorię, topinambur, czosnek, cebulę, banany, pory lub ciecierzycę. Należy jednak zauważyć, że wspomniany czosnek i cebula nie są zawarte w diecie o niskiej zawartości FODMAP (również pomocnej na zaparcia), ponieważ mogą wywoływać objawy u osób z zespołem jelita drażliwego.

Co na zaparcia: dieta FODMAP

Na zaparcia warto właśnie wypróbować dietę FODMAP, czy też dietę low FODMAP. Dieta ta jest dietą eliminacyjną, która pomaga leczyć zespół jelita drażliwego (IBS) i może złagodzić zaparcia związane z tą chorobą. FODMAP to skrót skrót od angielskiego wyrażenia "Fermentable Oligosaccharides, Disaccharides, Monosaccharides, and Polyols", czyli fermentujące oligo-, di— i monosacharydy oraz poliole. To grupa krótkołańcuchowych węglowodanów, które są słabo wchłaniane w jelicie cienkim i łatwo podlegają fermentacji przez bakterie jelitowe.

Dieta o niskiej zawartości FODMAP polega na ograniczeniu pokarmów o wysokiej zawartości FODMAP na pewien czas przed ponownym ich wprowadzeniem, aby ustalić, które z nich organizm może tolerować. Według ekspertów u osób z IBS z przewagą zaparć sama dieta o niskiej zawartości FODMAP często niestety nie wystarczy. Jak wynika z badań opublikowanych w 2015 r. na łamach "Gastroenterology & Hepatology" takie osoby prawdopodobnie będą musiały zwrócić uwagę na inne aspekty swojej diety, takie jak przyjmowanie wystarczającej ilości wody i błonnika, aby odczuć ulgę w zaparciach.

Co na zaparcia: senes

Na zaparcia może też pomóc senes – popularny, bezpieczny i skuteczny ziołowy środek przeczyszczający, który dostępny jest bez recepty, zarówno w formie doustnej, jak i doodbytniczej. Jego działanie polega na zawartości związków roślinnych zwanych glikozydami, które stymulują nerwy w jelitach i pomagają przyspieszyć ruchy jelit.

Zdaniem ekspertów senes jest bezpieczny dla dorosłych przez krótki okres czasu, ale zawsze należy skonsultować się z lekarzem, jeśli objawy nie ustąpią po kilku dniach stosowania senesu. Nie zaleca się jednak senesu kobietom w ciąży, karmiącym piersią lub osobom z pewnymi schorzeniami, takimi jak choroba zapalna jelit.

Przeczytaj więcej na ten temat: Senes — ziołowa herbatka na odchudzanie

Co na zaparcia: ćwiczenia

Szukając odpowiedzi na pytanie "co na zaparcia?", warto zwrócić uwagę na pozytywne efekty aktywności fizycznej. Jak bowiem wynika z badań opublikowanych w 2014 r. na łamach "Clinics in Geriatric Medicine" siedzący tryb życia ma związek ze zwiększonym ryzykiem zaparć. Z tego powodu niektórzy eksperci opieki zdrowotnej zalecają zwiększenie aktywności fizycznej, aby wypróżnienia były łatwiejsze.

Warto jednak wiedzieć, że nie wszyscy badacze się z tym zgadzają. Przykładowo badania z 2011 r. opublikowane na łamach "Canadian Journal of Gastroenterology and Hepatology" wykazały, że chociaż ćwiczenia nie zawsze poprawiały liczbę wizyt w toalecie, zmniejszały niektóre objawy i poprawiały wyniki jakości życia. Z kolei z badań opublikowanych w 2017 r. w "World Journal of Gastroenterology" wynika, że w przypadku osób z zespołem jelita drażliwego umiarkowany wysiłek fizyczny (szybki spacer) może poprawić objawy trawienne i wyniki jakości życia. Jednak intensywne ćwiczenia fizyczne (bieganie) mogą pogorszyć objawy u niektórych osób.

Zobacz też: Co się stanie z twoim ciałem, jeśli będziesz spacerować każdego dnia? Lista zmian jest imponująca

Co na zaparcia: leki

Nie da się też ukryć, że czasem na zaparcia najlepsze są leki, czy też środki przeczyszczające dostępne bez recepty lub na receptę. Przed ich wyborem najlepiej wcześniej skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą. Chociaż różne rodzaje tego rodzaju leków mają różne metody działania, to wszystkie są skuteczne w przypadku zaparć, co potwierdzają takie badania jak te opublikowane w 2015 r. na łamach naukowego czasopisma "Pharmacotherapy".

Lekarz może zalecić jeden z następujących rodzajów leków przeczyszczających:

• środki wypełniające – środki przeczyszczające na bazie błonnika, które zwiększają zawartość wody w stolcu;
• środki zmiękczające stolec – zawierają oleje, które zmiękczają stolec i ułatwiają jego przechodzenie przez jelita;
• środki przeczyszczające pobudzające – pobudzają nerwy w jelitach, aby zwiększyć ruchy jelit;
• środki przeczyszczające osmotyczne – zmiękczają stolec, wciągając wodę z otaczających tkanek do układu pokarmowego.

Jeszcze inne leki na zaparcia obejmują agonistów receptora 5-HT4, czyli silne środki pobudzające stosowane w przewlekłych zaparciach bez znanej przyczyny, a także tzw. PAMORA, czyli leki blokujące opioidowy receptor µ w jelitach – działają na zaparcia spowodowane lekami przeciwbólowymi na bazie opioidów (do leków tych należą metylonaltrekson i naloksegol).

Należy jednak dodać, że większość tych środków przeczyszczających nie powinna być przyjmowana regularnie bez konsultacji z lekarzem!

Co na zaparcia: cytrynian magnezu

W poszukiwaniu dobrego sposobu na zaparcia poleca się także cytrynian magnezu. Ten popularny domowy środek na zaparcia, jest rodzajem osmotycznego środka przeczyszczającego, który można kupić bez recepty. Jak wynika z badań takich jak te opublikowanych w naukowym czasopiśmie "Adis Drug Evaluation" przyjmowanie umiarkowanych ilości suplementów magnezu może pomóc złagodzić zaparcia. Lekarze stosują wyższe dawki w celu przygotowania i oczyszczenia jelit przed operacją lub innymi procedurami medycznymi.

Co na zaparcia: suszone śliwki

Innym domowym, a także naturalnym środkiem na zaparcia są suszone śliwki lub sok z suszonych śliwek. Nic dziwnego, bowiem suszone śliwki mogą być najłatwiej dostępnym naturalnym rozwiązaniem na zaparcia. Jak wynika z badań opublikowanych w 2014 r. na łamach "Pediatric Gastroenterology, Hepatology & Nutrition" oprócz błonnika suszone śliwki zawierają sorbitol – alkohol cukrowy, który ma działanie przeczyszczające.

Co więcej, badania takie jak te opublikowane w 2011 r. w naukowym czasopiśmie "Alimentary Pharmacology & Therapeutics" wykazały, że suszone śliwki mogą być skuteczniejsze niż błonnik, taki jak babka płesznik, szczególnie w dawce wynoszącej około 50 g, czyli siedem średnich śliwek, dwa razy dziennie. Należy jednak dodać, że osoby z zespołem jelita drażliwego mogą chcieć unikać suszonych śliwek, ponieważ alkohole cukrowe są produktami o wysokiej zawartości FODMAP.

Ile suszonych śliwek jeść dziennie? Mamy odpowiedź: Zacznij jeść sześć suszonych śliwek dziennie. Zdziwisz się, co się stanie

Co na zaparcia: ograniczenie nabiału

Badania z 2018 r. opublikowane na łamach naukowego czasopisma "Nutrinets" wykazały, że u osób z nietolerancją nabiału, jedzenie nabiału może powodować zaparcia ze względu na jego wpływ na ruchy jelit. Dlatego właśnie unikanie nabiału na zaparcia może przynieść oczekiwane rezultaty w przypadku dzieci, które nie tolerują białka mleka krowiego, oraz dorosłych z nietolerancją laktozy.

Eksperci zalecają, aby osoby, które podejrzewają u siebie nietolerancję nabiału, udały się do lekarza w celu postawienia diagnozy. Lekarz może zalecić tymczasowe usunięcie nabiału z diety, a jednocześnie zwiększyć spożycie innych produktów bogatych w wapń, aby sprawdzić, czy złagodzi to zaparcia.

Zobacz też: Czy można jeść nabiał w chorobie Hashimoto?

Co na zaparcia: unikanie stresu

Co ciekawe, istnieje związek między tym, co dzieje się w naszych głowach, a tym, co dzieje się (lub nie dzieje się) w naszych jelitach, bowiem zaparcia często występują obok lęku i depresji. Przyjmuje się, że w czasie stresowych sytuacji, nasz organizm reaguję, wchodząc w tryb walki lub ucieczki. Proces ten obejmuje uwolnienie dodatkowych hormonów stresu, takich jak kortyzol i adrenalina. Hormony te spowalniają trawienie i inne funkcje organizmu, które nie są niezbędne do przetrwania w krótkim okresie. Dlatego radzenie sobie ze stresem jest zdaniem ekspertów ważne dla zdrowia układu trawiennego.

W celu radzenia sobie ze stresem poleca się tzw. praktyki uważności (medytacja mindfulness), takie jak robienie przerw, głębokie oddychanie, joga i pisanie pamiętnika, które mogą pomóc zachować spokój. Eksperci zalecają również współpracę z terapeutą, jeśli czujemy się przytłoczeni. Specjaliści mogą bowiem nauczyć nas umiejętności radzenia sobie ze stresem, który może powodować skręcanie brzucha.

Zobacz też: Strach to emocja, której nie sposób ignorować. Ostrzega przed niebezpieczeństwem

Nieoczywiste metody na zaparcia

Inne metody, które mogą pomóc na zaparcia, to:

• kiwi – małe badanie z 2019 r. opublikowane na łamach "Alimentary Pharmacology & Therapeutics" sugeruje, że bogate w błonnik kiwi może wspomagać trawienie. Może to oznaczać, że kiwi może być korzystnym naturalnym środkiem przeczyszczającym, który warto spróbować jeśli ma się problemy z zaparciami;
• siemię lniane – zawiera rodzaj błonnika pokarmowego zwanego błonnikiem rozpuszczalnym, który może łączyć się z wodą, i tym samym może pomóc zmiękczyć stolec, działając jako naturalny środek przeczyszczający, pomagając złagodzić zaparcia;
• płatki owsiane – zawierają rozpuszczalny błonnik, który pomaga wchłaniać wodę. Dzięki temu płatki owsiane pomagają regulować wypróżnienia, ale także zmiękczać stolec, ułatwiając jego wydalanie, co potwierdzają badania z 2019 r. opublikowane na łamach "International Journal of Molecular Sciences";
• papaja – znana z pięknego pomarańczowego odcienia dojrzałego miąższu, może pomóc pobudzić zatrzymany układ trawienny. Papaja zawiera bowiem dużo enzymów trawiennych, dużo błonnika, a także trochę fruktozy, która u niektórych osób może mieć działanie przeczyszczające;
• sok z aloesu – jak wynika z badań z 2013 r. opublikowanych w "Journal of Research in Medical Sciences" sok z aloesu okazuje się pomocny w łagodzeniu dolegliwości brzusznych, a obiecujące badania opublikowane z kolei w 2022 r. na łamach "Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine" wskazują, że może mieć łagodne działanie przeczyszczające;
• herbaty ziołowe – zielona herbata i herbaty ziołowe, takie jak mięta pieprzowa, to kolejny naturalny sposób na zaparcia;
• biofeedback – niektóre osoby cierpią na zaparcia, ponieważ nieświadomie zaciskają mięśnie, gdy próbują się wypróżnić. W takich przypadkach terapeuta może pomóc im wytrenować mięśnie dna miednicy, aby się rozluźniły;
• masaż – zdaniem niektórych osób masowanie brzucha w określony sposób może pomóc w pobudzeniu wypróżnień. Co więcej, badanie z 2021 r., opublikowane na łamach "Digestive Diseases and Sciences" wykazało, że automatyczne urządzenie do masażu brzucha pomaga skrócić czas pasażu stolca u osób cierpiących na przewlekłe zaparcia;
• lewatywy – można przepłukiwać jelito grube wodą lub preparatem dostępnym bez recepty, aby zmiękczyć i wypłukać zawartość. Stosowanie lewatyw w leczeniu zaparć jest bezpieczne, ale czasami mogą wystąpić skutki uboczne. Zbyt częste stosowanie lewatyw może bowiem spowodować, że jelito grube "zapomni", jak się wypróżniać, co może prowadzić do pogorszenia istniejącego problemu z zaparciami lub rozwoju przewlekłego zaparcia;
• operacje – jeśli zaparcia są spowodowane problemem strukturalnym w okrężnicy lub odbytnicy, operacja może rozwiązać problem. Metoda ta może być również ostatecznością, jeśli okrężnica po prostu pracuje zbyt wolno, a typowe metody leczenia zaparć nie pomogły (wtedy też może być konieczne usunięcie części okrężnicy).

W tym miejscu należy dodać, że obecnie nie ma wystarczających dowodów klinicznych, które dowodzą, że picie wody z cytryną pomaga złagodzić zaparcia. Korzyści płynące z cytrusów wydają się być większe w spożywaniu samych owoców lub olejów znajdujących się w skórce. Podobnie sprawa wygląda z tranem z wątroby dorsza – chociaż jest doskonałym źródłem witamin A i D, które mogą pomóc w utrzymaniu zdrowia na kilka sposobów, jednak obecnie istnieją jedynie anegdotyczne dowody na to, że olej z wątroby dorsza pomaga złagodzić objawy zaparć.

Zobacz też: Czy picie wody z cytryną na czczo jest zdrowe?

Co na zaparcia u niemowląt?

Zaparcia nie są jedynie domeną osób dorosłych i mogą się także zdarzyć w przypadku niemowląt. Oczywiście to, że dziecko sprawia wrażenie jakby miało problem z zaparciem, nie zawsze oznacza, że tak musi być – może nie wykształciło regularnych wypróżnień lub nastąpiła zmiana w jego diecie (np. z mleka matki na mleko modyfikowane lub z diety płynnej na pokarmy stałe). Jeśli jednak u dziecka występują objawy takie jak mniejsza ilość stolców niż zwykle, zmiana wyglądu stolca, czy wzdęty brzuch lub skurcze, to prawdopodobnie jest to zaparcie.

W takiej sytuacji eksperci zalecają:

• w przypadku małego dziecka, podawanie dziecku od 30 do 60 ml 100 proc. soku jabłkowego, winogronowego, gruszkowego lub śliwkowego i zaprzestania tego, gdy stolec stanie się luźniejszy;
• podawanie dziecku płatków owsianych, pszennych lub jęczmiennych zamiast płatków ryżowych, które czasami mogą powodować zaparcia;
• wykąpanie dziecka w ciepłej kąpieli;
• zachęcanie dziecka do spaceru, lub ćwiczenie ręczne jego nóżek (jeśli dziecko jest zbyt mało, by chodziło), ponieważ ćwiczenia mogą stymulować jelita.

Jeśli zmiana diety dziecka nie działa, warto również wypróbować czopki glicerynowe, ale unikając ich regularnego stosowania. Jednak przed skorzystaniem z tej ostatniej metody najlepiej wcześniej skonsultować się z pediatrą, aby upewnić się, że będzie to bezpieczne dla dziecka.

Co na zaparcia w ciąży?

W przypadku ciąży bardzo częstym problemem przyszłych matek są zaparcia. Zwykle pojawiają się w trzecim trymestrze, gdy dziecko waży więcej i naciska na jelita, ale mogą się zdarzyć w dowolnym momencie ciąży. Niektóre młode matki doświadczają zaparć nawet 3 miesiące po porodzie.

Na zaparcia w przypadku ciąży eksperci zalecają spożywanie błonnika i picie wody. Jeśli chodzi o błonnik, to zaleca się jeść go w ilościach od 25 do 30 gramów dziennie – błonnik zmiękcza stolec i ułatwia jego wydalanie. Można jeść kombinację pełnych ziaren, owoców, warzyw i roślin strączkowych (fasoli, grochu i soczewicy), aby złagodzić zaparcia. Jeśli chodzi o wodę, to kobietom ciężarnym zaleca się pić przynajmniej 10 szklanek wody dziennie (szklanek o pojemności 250 ml). Oprócz wody można też pić inne napoje bez cukru lub sok.

Na zaparcia w ciąży dobre są również umiarkowane ćwiczenia trzy razy w tygodniu, które pomogą pobudzić jelita. Najlepiej jednak wcześniej skonsultować się ze swoim położnikiem, jaki rodzaj ćwiczeń byłby najlepszy. Można także spróbować zmienić witaminy prenatalne, bowiem czasami ich dzienna dawka może zawierać zbyt dużo żelaza, co może powodować zaparcia.

Zobacz też: Dolegliwości w 3. trymestrze ciąży – jak sobie z nimi radzić?

Kiedy skonsultować zaparcia z lekarzem?

Mimo tego, że każdy z nas może mieć inne nawyki wypróżniania, to ogólnie przyjmuje się, że na zaparcia można cierpieć, jeśli występują u nas następujące objawy:

• mniej niż trzy wypróżnienia w tygodniu;
• oddawanie grudek, twardych lub suchych stolców;
• parcie lub ból podczas wypróżnień;
• uczucie pełności, nawet po wypróżnieniu.

National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases zaleca zasięgnięcie porady lekarskiej, jeśli wspomniane objawy nie ustępują lub jeśli zauważy się następujące objawy:

• krwawienie z odbytu;
• krew w stolcu;
• uporczywy ból brzucha;
• ból w dolnej części pleców;
• uczucie uwięzienia gazów;
• wymioty;
• gorączka;
• niewyjaśniona utrata wagi;
• nagła zmiana wypróżnień.

W takich przypadkach lekarz może wykonać badania w celu wykluczenia poważniejszej choroby, takiej jak rak jelita grubego lub zespół jelita drażliwego (IBS).

Co najszybciej działa na zaparcia?

Szybką ulgę w zaparciach może przynieść przyjmowanie środków przeczyszczających, takich jak środki zmiękczające stolec, środki zwiększające objętość, pobudzające środki przeczyszczające i osmotyczne środki przeczyszczające. Lekarz lub farmaceuta może doradzić, jaki rodzaj środka przeczyszczającego będzie najlepszy w danym przypadku.

Co działa na zaparcia po operacji?

W przypadku operacji i zaparć po niej zaleca się zacząć od łagodnych środków przeczyszczających w porozumieniu z lekarzem, który może również przepisać leki na receptę, jeśli będzie to konieczne. Odradza się przyjmowanie suplementów błonnika na zaparcia i wzdęcia, szczególnie jeśli nie można lub nie pije się dużo wody.

Jak długo mogą się utrzymywać zaparcia?

Większość osób może złagodzić zaparcia poprzez zmianę diety i stylu życia. Jednak długotrwałe zaparcia (14 dni lub dłużej) mogą prowadzić do hemoroidów, zalegających (utkniętych) stolców i nietrzymania moczu.