Chiny odkryły złoża cyrkonu. Technologie hipersoniczne staną się znacznie tańsze

Odkrycie w warstwach osadowych z paleogenu i neogenu stanowi ważny punkt dla geologii. Po raz pierwszy w Chinach wykryto tak pokaźne ilości cyrkonu na lądzie. Analizy wskazują, że średnia zawartość metalu w złożu przekracza 0,2%, a jego wydobycie możliwe będzie przy znacząco mniejszym zużyciu energii. To całkiem spora niespodzianka, bo dotąd surowiec ten pozyskiwano głównie z piasków przybrzeżnych. Badanie podważa też utrwalony pogląd, że bogate złoża występują wyłącznie w pobliżu mórz. Po najnowszym odkryciu, geologowie z pewnością zwrócą teraz większą uwagę na obszary śródlądowe, które dotychczas pomijano w poszukiwaniach takich złóż.

Cyrkon to srebrzystoszary metal o imponującej wytrzymałości. Jest niezwykle plastyczny, odporny na korozję i ekstremalne temperatury. Topi się dopiero przy 1855°C, a wrze przy 4409°C, nie ulegając przy tym działaniu kwasów, zasad ani wody morskiej. Co ciekawe, pierwiastek ten zidentyfikowano już w 1789 roku, gdy niemiecki chemik Martin Klaproth badał kamienie cyrkonu z Sri Lanki. Czystą postać metalu uzyskano dopiero w 1925 roku, ale przemysłowe zastosowania rozpoczęły się później, pod koniec lat 40. XX wieku.

Kluczowy dla energetyki jądrowej

Około 90 proc. światowej produkcji cyrkonu trafia do sektora jądrowego, gdzie służy jako osłona prętów paliwowych. Jak podkreśla ekspert:

Ta rola wynika z wyjątkowej odporności na korozję i wysokie temperatury oraz minimalnej absorpcji neutronów. Ta ostatnia cecha jest kluczowa dla kontrolowanej reakcji łańcuchowej w reaktorze. Choć brzmi to imponująco, warto pamiętać, że proces rafinacji wciąż pozostaje kosztowny i skomplikowany.

Czytaj także: Złoża ukryte 100 metrów pod wodą. Chińczycy znaleźli fortunę

Znalezisko w Sinciangu może wzmocnić pozycję Chin w technologiach hipersonicznych. Dotąd kraj ten importował znaczną część cyrkonu, mimo że głównymi producentami są Australia, Chiny, Indonezja, RPA i Ukraina. Nowe złoża mogą przyspieszyć rozwój chińskich pocisków hipersonicznych, w których materiał musi wytrzymać ekstremalne temperatury podczas lotu z prędkością ponad pięciokrotnie wyższą od prędkości dźwięku. Związki cyrkonu stosuje się także w silnikach odrzutowych i komponentach promów kosmicznych. Oczywiście samo posiadanie surowca to dopiero początek – liczy się też technologia jego przetwarzania.

Poza sektorem jądrowym i obronnym, cyrkon ma wiele zastosowań. Jego antykorozyjne właściwości cenią sobie zakłady chemiczne. W medycynie dwutlenek cyrkonu (cyrkonia) służy do produkcji biokompatybilnych implantów dentystycznych i chirurgicznych.

Odkrycie może wpłynąć na globalny rynek surowców strategicznych. Choć cyrkon występuje dość powszechnie, energochłonne procesy przetwórcze znacząco podnoszą jego cenę. Jeśli nowa metoda wydobycia okaże się efektywniejsza, mogłoby to zwiększyć dostępność metalu. W ciągu kilku lat zobaczymy, czy przełoży się to na obniżkę cen – w końcu rynek surowców rzadko działa tak prosto.

To znalezisko przypomina, jak ważna jest kontrola nad zasobami naturalnymi w wyścigu technologicznym. Cyrkon, choć mało znany przeciętnemu odbiorcy, może odgrywać kluczową rolę w energetyce i obronności. Sukces chińskich geologów otwiera nowe możliwości, ale prawdziwy test nastąpi przy komercyjnym wykorzystaniu złoża. Mniej energochłonne wydobycie brzmi zachęcająco, jednak praktyka zweryfikuje te zapowiedzi.