CBA: o olbrzymich pieniądzach na onkologię decydowały osoby bez uprawnień

1 miesiąc temu 35

Znane są już wyniki kontroli CBA dotyczącej konkursu o środki z Funduszu Medycznego na inwestycje w onkologię rozstrzygniętego w 2023 r., tuż przed wyborami
Oceny propozycji projektów strategicznych składanych przez szpitale dokonywały w Ministerstwie Zdrowia osoby, które nie były do tego uprawnione - wskazuje CBA
W przypadku jednego ze szpitali propozycja planu strategicznego była konsultowana w MZ jeszcze przed jej oficjalnym złożeniem przez szpital
Ponadto do oceny projektów strategicznych dopuszczono pracowników resortu zdrowia, którzy nie złożyli deklaracji o bezstronności i poufności

Dlaczego unieważniono konkurs?

Ministerstwo Zdrowia udostępniło Rynkowi Zdrowia wyniki kontroli CBA dotyczącej pierwszego konkursu z Funduszu Medycznego na inwestycje w onkologię (nr FM-SIS.02.ONKO.2023). Konkurs z pulą środków w wysokości 4,2 mld zł został ogłoszony w marcu 2023 r. i rozstrzygnięty 13 października 2023 r., na dwa dni przed wyborami parlamentarnymi, gdy ministrą zdrowia była jeszcze Katarzyna Sójka.

Nowe kierownictwo resortu zdrowia nigdy nie podpisało umów z 19. beneficjentami konkursu, co oznacza, że szpitalom nie przekazano środków i nie rozpoczęły one planowanych inwestycji. Byłoby to możliwe dopiero po przyjęciu programów inwestycyjnych w drodze uchwał przez Radę Ministrów i uzgodnieniach umów z Prokuratorią Generalną RP. Po roku, w czasie którego nic nie wydarzyło się w tej kwestii, tj. w październiku 2024 r., do sprawy wkroczyło Centralne Biuro Antykorupcyjne, rozpoczynając kontrolę procedur podejmowania i realizacji decyzji w sprawie konkursu.

Po kilku miesiącach, 31 stycznia 2025 r., Ministerstwo Zdrowia podjęło decyzję o anulowaniu konkursu. Przyczyną, jak wyjaśniał w komunikacie Wydział Infrastruktury Strategicznej Departamentu Oceny Inwestycji w MZ, była decyzja CBA o przedłużeniu kontroli.

31 marca 2025 r. MZ ogłosiło konkurs ponownie z pulą środków na dofinansowanie projektów strategicznych w wysokości 4,5 mld zł, tj. o 300 mln zł wyższą niż poprzednio.

CBA: tu naruszono regulamin

Obecnie wyniki kontroli CBA dotyczącej konkursu FM-SIS.02.ONKO.2023 są już znane. Jakie nieprawidłowości wykryli kontrolerzy?

Z materiałów przekazanych nam przez MZ wynika, że doszło do naruszenia regulaminu konkursu, ponieważ nie wezwano szpitali, w przypadku których propozycje projektu strategicznego nie spełniały kryterium formalnego, do ich uzupełnienia lub poprawienia.

Jak wskazuje CBA, naruszeniem regulaminu konkursu było również przekazanie propozycji projektów strategicznych szpitali do oceny pracownikom Ministerstwa Zdrowia, którzy nie byli członkami Komisji Oceny Projektów Strategicznych. Oznacza to, że oceny dokonywały osoby do tego nieuprawnione. Dodatkowo przydzielanie propozycji projektów do oceny, zarówno członkom Komisji, jak i pracownikom MZ, którzy nie byli jej członkami, odbywało się z pominięciem drogi losowania.

CBA zwraca też uwagę na sytuacje związane z dwoma szpitalami.

Jak wskazuje Centralne Biuro Antykorupcyjne, propozycja planu strategicznego przygotowana przez Uniwersytecki Szpital Kliniczny im. Jana Mikulicza-Radeckiego we Wrocławiu była konsultowana w MZ jeszcze przed jej oficjalnym złożeniem przez szpital w konkursie, z pominięciem ustalonej formy i sposobu udzielania wyjaśnień.

Naruszeniem regulaminu konkursu było też sporządzenie przez sekretarza Komisji „Zbiorczej karty oceny merytorycznej propozycji projektu strategicznego” oraz wezwania wnioskodawcy - Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego im. Fryderyka Chopina w Rzeszowie - do uzupełnienia lub poprawy propozycji projektu, zanim jedna z oceniających dokonała oceny merytorycznej.

Regulaminu konkursu został ponadto naruszony przez dopuszczenie do oceny propozycji projektów strategicznych pracowników MZ, którzy nie złożyli deklaracji o bezstronności i poufności.

Leszczyna o dawaniu forów

Jak mówi cytowana przez "Rzeczpospolitą" Izabela Leszczyna, ministra zdrowia, która podjęła decyzję o unieważnieniu konkursu, potencjalni beneficjenci kontaktowali się z MZ i dostawali, niezgodne z regulaminem konkursu, wskazówki, jak przygotować wniosek, co oznacza dawanie forów konkretnym szpitalom w konkursie o publiczne pieniądze.

Była ministra zdrowia wyjaśnia, że m.in. z maili wymienianych pomiędzy urzędnikami MZ, a wnioskodawcami oraz przedstawicielami kierownictwa a pracownikami wynikało jasno, że konkurs nie był sprawiedliwy, bo niektórzy beneficjenci uzyskiwali niedozwolone wsparcie.

Jak ocenia Leszczyna w rozmowie z "Rzeczpospolitą", Ministerstwo Zdrowia przyjęło regulamin, a następnie samo ten regulamin łamało. Nie można było zatem kontynuować konkursu, który został rozstrzygnięty w taki sposób.

Dodaje, że podpisanie umów na inwestycje wymagało wcześniejszych uchwał Rady Ministrów, zaopiniowanych pozytywnie przez resort finansów. Rzecz w tym, że MF wskazało na duże różnice pomiędzy wnioskami składanymi przez szpitale, a ostatecznymi wersjami projektów wyłonionych w konkursie.

Nowy konkurs. Lista beneficjentów (prawie) taka sama

Przypomnijmy. 1 października 2025 r. ministra zdrowia zatwierdziła listę rankingową dla projektów strategicznych w powtórzonym konkursie z Funduszu Medycznego na inwestycje w onkologię (nr FM-SIS.04.ONKO.2025). Ostatecznie wskazanych w nim zostało 20 propozycji projektów, dla których możliwe będzie ustanowienie programu inwestycyjnego ze 100-procentowym wnioskowanym dofinansowaniem z konkursowej puli w wysokości 4,5 mld zł.

Na nowej liście placówek, którym przyznano dofinansowanie, znalazło się 18 spośród 19 szpitali, którym przyznano je także w konkursie rozstrzygniętym w 2023 r. Z aktualnej listy rankingowej wypadła jedna lecznica - Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny nr 1 im. prof. Tadeusza Sokołowskiego PUM w Szczecinie. Placówce przyznano dwa lata temu 297 mln zł na budowę Ponadregionalnego Centrum Onkologii Klinicznej i Transplantacyjnej.

- Sytuacja jest dla nas zaskakująca i niezrozumiała. Ten sam projekt, złożony dwa lata wcześniej, został wysoko oceniony i pozytywnie zaopiniowany do realizacji. W tej chwili jako jedyny w Polsce spada z listy. Dlaczego? Nie wiemy – mówiła nam Magdalena Knop, rzecznik prasowa USK1 PUM w Szczecinie.

- Nie traktujemy tej decyzji jako ostatecznej. Czekamy na oficjalną informację i uzasadnienie z Ministerstwa Zdrowia - dodała.

- Wyniki konkursu FM-SIS.04.ONKO.2025 zostały ustalone zgodnie z zasadami określonymi w regulaminie naboru. Projekt nie uzyskał liczby punktów wystarczającej do zajęcia miejsca umożliwiającego objęcie dofinansowaniem. Propozycja projektu złożona przez wskazany podmiot zajęła 32. miejsce z liczbą 148 punktów - wyjaśniał resort.

Jednocześnie na aktualnej liście rankingowej, bogatszej w porównaniu z poprzednią o jedną pozycję (obejmuje łącznie 20 szpitali mogących liczyć na dofinansowanie) pojawiły się dwie nowe jednostki. To:

Wielkopolskie Centrum Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie z kwotą dotacji celowej w wysokości 80 mln zł na budowę i doposażenie infrastruktury strategicznej ośrodka radioterapii i medycyny nuklearnej w Lesznie;
Klinika Neuroradiochirurgii Sp. z o.o. z dofinansowaniem blisko 127 mln zł na wzmocnienie potencjału diagnostycznego i terapeutycznego Radomskiego Centrum Onkologii.

Gdy rozstrzygano powtórzony konkurs, nie były jeszcze znane wyniki kontroli CBA dotyczące rywalizacji o środki z FM na onkologię z 2023 r.