Bomba z opóźnionym zapłonem

Mamy słuszne pretensje do Zachodu, gdy podnosimy, że wielu naszych sojuszników zorientowało się co do natury rosyjskiego ekspansjonizmu dopiero nad ranem 24 lutego 2022 r. Inni politycy i komentatorzy mieli swój moment „a nie mówiliśmy” wcześniej. Po włączeniu się Rosji do wojny w Syrii po stronie Baszara al-Asada w 2015 r., pierwszej agresji na Ukrainę z 2014 r., inwazji na Gruzję z 2008 r. albo po wojowniczej mowie Władimira Putina wygłoszonej w 2007 r. w Monachium. Ale gen ekspansjonizmu przebijał się w Rosji nawet w latach 90., gdy Moskwa imitowała westernizację, wisząc na zachodniej kroplówce.

W 1992 r. Putin był skromnym wicemerem Petersburga, zastępcą Anatolija Sobczaka, uważanego przez wielu za demokratę, z pewną – jak się potem okazało – przesadą. Miasto dopiero co przestało być Leningradem, Kreml bez większych przeszkód uznał właśnie samodzielność 14 krajów, które do niedawna były republikami radzieckimi, nie mówiąc już o odpuszczeniu rzeszy państw dotychczasowego bloku wschodniego. Prezydent Boris Jelcyn zaczynał zdobywać na Zachodzie popularność, choć nie taką, jak wcześniej Michaił Gorbaczow, teraz polityczny emeryt. The Scorpions „podążali wzdłuż rzeki Moskwy w stronę parku Gorkiego, wsłuchując się w wiatr przemian” (tę piosenkę śpiewają teraz ze zmienionym tekstem). Zresztą komunistyczna symbolika nigdy z parku Gorkiego nie zniknęła, akurat tam stosunkowo trudno było uwierzyć w „wind of changes”. Chyba, że bardzo się chciało.