4 lata i koniec. Unia zmienia nie tylko granicę wieku dla kierowców

3 tygodni temu 26

Nowa dyrektywa UE podnosi granicę wieku, od której państwa mogą wprowadzać częstsze badania kierowców z 50 do 65 lat, pozostawiając decyzję w ich gestii
Ostateczne przepisy są łagodniejsze niż pierwotna propozycja obowiązkowych badań co 5 lat, którą uznano za zbyt restrykcyjną i potencjalnie dyskryminującą wobec seniorów
Standardowa ważność prawa jazdy wyniesie 15 lat (lub 10 lat, jeśli dokument pełni funkcję dowodu tożsamości), a dla kierowców ciężarówek i autobusów – 5 lat
Kraje UE będą mogły zastąpić badania lekarskie formularzem samooceny lub inną krajową oceną zdolności do prowadzenia pojazdów
Nowe zasady muszą zostać wdrożone do 2029 roku, a ich skuteczność zależy od tego, jak państwa zdecydują się z nich korzystać

Starsi kierowcy na polskich drogach

Wraz ze starzeniem się społeczeństwa, rośnie liczba kierowców w wieku senioralnym. W Polsce osoby powyżej 60. roku życia stanowią obecnie około 17 proc. populacji, a ich udział w ruchu drogowym staje się coraz bardziej widoczny. Eksperci wskazują, że wraz z wiekiem pogarszają się funkcje psychofizyczne – spada sprawność reakcji, słabnie wzrok, zmniejsza się wrażliwość na kontrasty, a czas podejmowania decyzji wydłuża się nawet o 50 proc. w porównaniu z młodszymi kierowcami.

– Nie ma precyzyjnego wieku, w którym należy przestać prowadzić pojazd, ale wraz z wiekiem u większości ludzi obniża się sprawność psychofizyczna (…) Zmniejsza się wrażliwość układu nerwowego, pogarsza się widzenie, słuch i zdolności reakcji. Badania wskazują, że największe zmiany czasu reakcji występują w wieku 50-60 lat oraz po 65. roku życia. Osoby po 75. roku życia charakteryzują się nawet dwukrotnie dłuższym czasem reakcji w porównaniu do osób młodszych – powiedziała dr Ewa Odachowska-Rogalska, psycholog transportu i traumatolog z Instytutu Transportu Samochodowego w rozmowie z portalem dziennik.pl.

Statystyki policyjne są alarmujące: kierowcy w wieku 60+ spowodowali w 2024 roku ponad 3,8 tysiąca wypadków, w których zginęło 339 osób, a blisko 4,3 tys. zostało rannych. Z punktu widzenia bezpieczeństwa, seniorzy stają się jedną z kluczowych grup wymagających szczególnej uwagi, choć i tak powodują znacznie mniej wypadków niż młodsi, bardziej brawurowi kierowcy.

Tak zmienią się zasady badań kierowców

Pierwotny pomysł Komisji Europejskiej zakładał obowiązkowe badania lekarskie co 5 lat dla wszystkich starszych kierowców, a negatywny wynik oznaczałby automatyczną utratę prawa jazdy. Propozycja wywołała jednak duże kontrowersje wśród europosłów, którzy ocenili ją jako zbyt restrykcyjną i potencjalnie dyskryminującą wobec seniorów. Ostatecznie państwa członkowskie będą mogły (ale nie musiały) skracać ważność prawa jazdy dla starszych kierowców.

Zgodnie z nową dyrektywą UE, granica wieku, od której kraje członkowskie mogą wprowadzać częstsze badania dla kierowców, zostaje podniesiona z 50 do 65 lat. Podkreślamy, że nie jest to nie obowiązek – państwa mogą, ale nie muszą wprowadzać dodatkowe środki, takie jak okresowe badania lekarskie, samooceny zdrowotne czy kursy przypominające.

Prawo jazdy będzie miało ważność 15 lat, a jeśli jest również dokumentem tożsamości – 10 lat. W przypadku kierowców autobusów i ciężarówek okres ten zostanie skrócony do 5 lat. W sytuacjach, gdy kraj zdecyduje się na dodatkowe kontrole dla seniorów, ważność dokumentu może zostać ograniczona nawet do 5 lat.

Nowe regulacje przewidują również możliwość zastąpienia tradycyjnych badań medycznych formularzem samooceny lub inną oceną opracowaną na poziomie krajowym – co daje państwom większą elastyczność w zależności od lokalnych potrzeb.

Państwa członkowskie Unii Europejskiej mają cztery lata na wdrożenie nowych przepisów – zatem zmiany muszą zostać wprowadzone do 26 listopada 2029 roku.

To stosunkowo długi okres, który powinien pozwolić krajom na dostosowanie systemów badań kierowców, organizację procesów nadzorczych oraz edukację seniorów kierowców.