Od 1 października 2024 roku zmieniły się zasady wsparcia dla rodziców małych dzieci. Ruszył program "Aktywny Rodzic", potocznie nazywany "babciowym". To trzy formy świadczeń, które mają ułatwić powrót do pracy zawodowej i godzenie obowiązków rodzinnych z karierą. Najwyższe wsparcie sięga 1900 zł miesięcznie na dziecko, a co kluczowe – dochód rodziny nie gra roli. Decyzja o wyborze jednej z trzech form wsparcia należy do rodzica. Zakład Ubezpieczeń Społecznych szykuje się do wypłat, które zaplanowano na 30 września.
Program "Aktywny Rodzic" gruntownie reformuje dotychczasowy system pomocy dla opiekunów dzieci w wieku od 12. do 35. miesiąca życia. Rodzice mogą wybrać jedno wybrane świadczenie na każde dziecko – nie można łączyć wsparcia w tym samym miesiącu. Trzy filary programu to:
- Aktywni rodzice w pracy: Nowe, główne świadczenie, wspierające aktywność zawodową rodziców.
- Aktywnie w żłobku: Świadczenie, które zastępuje dotychczasowe dofinansowanie do żłobka.
- Aktywnie w domu: Świadczenie zastępujące dotychczasowy Rodzinny Kapitał Opiekuńczy.
Realizacją i wypłatą wszystkich świadczeń zajmuje się Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Wypłaty ruszą już 30 września (za miesiąc poprzedni), a świadczenie "aktywnie w żłobku" ZUS zaplanował na każdy 20. dzień miesiąca. Świadczenia te nie podlegają egzekucji komorniczej ani administracyjnej. Państwo nie pobiera od nich zaliczki na podatek dochodowy ani składek na ubezpieczenia.
Aktywni Rodzice w pracy. 1500 zł lub 1900 zł świadczenia
Świadczenie "Aktywni rodzice w pracy" to nowość i największe finansowe wsparcie w ramach programu. Świadczenie wynosi 1500 zł miesięcznie na dziecko. Kwota rośnie do 1900 zł miesięcznie – to dotyczy dzieci posiadających stosowne orzeczenie o niepełnosprawności, które wymaga stałej lub długotrwałej opieki. Świadczenie przysługuje aktywnym zawodowo rodzicom lub opiekunom. Aktywność zawodowa stanowi warunek konieczny.
Świadczenie nie przysługuje na dziecko, które uczęszcza do przedszkola, żłobka, klubu dziecięcego lub pozostaje pod opieką dziennego opiekuna. Ma ono zachęcać rodziców do powrotu do pracy i pomóc w sfinansowaniu innych, często nieformalnych, form opieki (np. tzw. "babciowego"). Wniosek mogą złożyć rodzice (matka albo ojciec), opiekun faktyczny, rodzic zastępczy oraz osoba prowadząca rodzinny dom dziecka.
"Aktywnie w żłobku" i "Aktywnie w domu". Dla kogo?
Pozostałe dwa świadczenia zastępują dotychczasowe formy pomocy. W obu przypadkach rodzice nie muszą spełniać kryterium aktywności zawodowej.
- "Aktywnie w żłobku" to do 1900 zł dofinansowania. Świadczenie zastępuje dotychczasowe dofinansowanie do żłobka, klubu dziecięcego lub opieki dziennego opiekuna. Wysokość wsparcia: 1500 zł miesięcznie lub 1900 zł miesięcznie dla dziecka z odpowiednim orzeczeniem o niepełnosprawności. Kwota świadczenia nie może być wyższa niż wysokość opłaty, jaką rodzic ponosi za pobyt dziecka w placówce. Świadczenie dotyczy dzieci objętych formalną opieką. Wniosek może złożyć szersze grono opiekunów prawnych, faktycznych, zastępczych, a także dyrektorzy placówek. Świadczenie przysługuje do końca roku szkolnego, w którym dziecko skończy 3 lata (lub 4 lata w uzasadnionych przypadkach).
- "Aktywnie w domu" to 500 zł dla rodziców domowych. Świadczenie zastępuje Rodzinny Kapitał Opiekuńczy i jest przeznaczone dla rodzin, które nie chcą lub nie mogą skorzystać ze wsparcia na żłobek lub wsparcia dla osób aktywnych zawodowo. 500 zł miesięcznie na dziecko to kwota stała, niezależnie od orzeczenia o niepełnosprawności. Łączna maksymalna kwota pobrana na dane dziecko w ramach RKO oraz świadczenia "aktywnie w domu" nie może przekroczyć 12 tys. zł. Rodzic, który wyczerpał już RKO, nie dostanie już "aktywnie w domu".
"Aktywny rodzic". Jak złożyć wniosek?
Rodzice muszą pamiętać, że wnioski o wszystkie świadczenia można składać do ZUS wyłącznie elektronicznie, za pośrednictwem systemów ZUS. Wniosek złożony w formie papierowej ZUS pozostawi bez rozpatrzenia.
"Aktywny Rodzic". Jakie warunki trzeba spełnić?
Program ma charakter powszechny, ale stawia wymogi dotyczące miejsca zamieszkania i statusu. Świadczenia przysługują osobom zamieszkałym w Polsce, będącym obywatelami polskimi, obywatelami UE/EFTA oraz Wielkiej Brytanii, a także innym cudzoziemcom, o ile spełniają warunek legalnego pobytu w Polsce z dostępem do rynku pracy.
Obywateli Ukrainy obowiązują specjalne zasady. Świadczenia "aktywnie w pracy" i "aktywnie w domu" nie przysługują obywatelom Ukrainy, którzy przybyli do Polski w związku z działaniami wojennymi. Jedynie świadczenie "aktywnie w żłobku" przysługuje obywatelom Ukrainy posiadającym status "UKR", o ile przebywają w Polsce legalnie i nieprzerwanie przez okres co najmniej 365 dni.
Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A. Kup licencję
Dalszy ciąg materiału pod wideo